Als er een groep mensen bij elkaar is, dan kan het gebeuren dat er opeens een stilte valt. Ik bedoel niet de geschrokken stilte na bijvoorbeeld het omstoten van een vaas of zoiets, en ook niet de ongemakkelijke stilte nadat er iets pijnlijks is gezegd, maar het toevallig eventjes stil vallen van alle gesprekken. In Nederland zeggen we dan: er gaat een dominee voorbij, maar in sommige andere landen heet het: er gaat een engel voorbij. Waarom een dominee? Of waarom een engel? Bij de engel kan ik me iets voorstellen: als we stil zijn, geven we iets anders buiten ons de gelegenheid naar ons toe te komen.
Daarom herdenken we de doden met twee minuten stilte: dan komen zij ons meer nabij. Een engelse traditie vertelt ons overigens dat een engel die in een toevallige, onverwachte stilte voorbijgaat, geen lichtengel is maar een engel van de duisternis. Of meer bepaald: de doodsengel. Soms kijken de aanwezigen elkaar dan verschrikt aan: met z’n hoevelen zijn we? Want in elk geval is er binnen niet al te lange tijd een begrafenis te verwachten en zouden de doodsklokken weleens voor een van de aanwezigen kunnen luiden. Misschien verwijst de dominee die bij ons in de stilte voorbijgaat ook naar een dergelijke begrafenis op korte termijn. De dominee heeft dan de plaats ingenomen van de engel – voor calvinisten kon het beeld van de engel iets te veel naar het katholicisme zwemen.
Maar de tijden zijn veranderd.
Al enige decennia zijn engelen nauwelijks nog een kwestie van religieuze overtuiging. In de jaren tachtig stelde de huisarts Moolenburgh zijn patiënten, gelovig of niet, met toch wel enige gêne de vraag: Heeft u weleens een engel gezien? ‒ Tot zijn niet geringe verbazing gaven veel mensen daar zónder enige gêne een bevestigend antwoord op. Uit zichzelf zouden ze er niet over gesproken hebben, maar toen het hun gevraagd werd… Na Moolenburghs publicaties kwam er een stortvloed van engelervaringen op gang. Engelen lijken net als gestorvenen tot een bovenzinnelijke sfeer te behoren die vlakbij ons ligt en relatief gemakkelijk toegankelijk is voor een bewustzijn dat open staat voor het spirituele. Het gaat dan wel om goede engelen, die je beschermen of troosten. We hebben er meestal weinig moeite mee de presentie van zulke engelen als een realiteit te aanvaarden.
Maar hoe zit het met de engelen van de duisternis?
Als je denkt dat je die gezien of gehoord hebt, heb je een psychisch probleem, vinden we. Maar al is dat zo, dan wil dat toch niet zeggen dat we de engelen van de duisternis maar als niet bestaand terzijde kunnen schuiven. In de middeleeuwen geloofden de mensen nog in het bestaan van kwade machten buiten zichzelf. Maar in de eeuwen daarna werd niet alleen God geleidelijk dood verklaard, maar ook de duivel. Natuurlijk kon niemand het bestaan van het kwaad ontkennen, maar dat kwaad werd verondersteld alleen in de mens zelf te leven. Het bestond niet als objectieve macht buiten ons. Het positieve hiervan lijkt mij dat we ons steeds bewuster zijn geworden van het kwaad dat als onze schaduwkanten inderdaad in onszelf leeft.
Er bestaan niet alleen engelen als persoonlijke begeleiders van mensen, sommige van hen hebben een hogere rang en zijn begeleiders van culturen en tijden. Zo is de aartsengel Michaël op dit moment wereldwijd de leidende engel van onze tijd. Hij zorgt ervoor dat wij ontvankelijker worden voor het spirituele, en dat houdt ook in dat we er steeds meer vertrouwen in kunnen krijgen dat de ontwikkeling van mens en aarde door goede kosmische machten geleid wordt. Het doel van die ontwikkeling is dat we vrijheid en een onafhankelijk zelfbewustzijn verwerven. Maar de goede machten, de engelen, kunnen ons die vrijheid, dat onafhankelijke zelfbewustzijn niet schenken. Ze kunnen ons alleen helpen die te verwerven.
Aan het hoofd van alle engelen staat Michaël. Hij roept ons op om de machten te herkennen die we ‘kwaad’ kunnen noemen, omdat die ons ervan willen weerhouden onafhankelijke, zelfbewuste en vrije mensen te worden. Die bedreiging van onze vrijheid speelt zich niet ergens hoog in de hemel af, maar doet zich concreet in ons leven voor, elke dag opnieuw. Ook vandaag de dag is die bedreiging erg actueel. Misschien hebben we te lang te weinig besef gehad van de machten van het kwaad en zijn er daardoor van die ‘toevallige stiltes’ ontstaan, waarin de engelen van de duisternis voorbij konden gaan.
Nu worden we al maanden meer dan ooit op onszelf teruggeworpen en het eind lijkt voorlopig niet in zicht. Laten we dan maar proberen om dat op onszelf teruggeworpen zijn te veranderen in een bij onszelf blijven en tot onszelf inkeren. In de stilte die dan ontstaat, die bewuste en niet toevallige innerlijke stilte, kunnen we Michaël en zijn engelen de gelegenheid geven om… nee, niet om voorbij te gaan, maar om bij ons te blijven en ons te helpen dat zelfbewustzijn en die vrijheid te veroveren.
Bron: UTZ Verzendantiquariaat
Comentarios